sad bin muaz(r.a)1

Sad bin Muaz (r.a)
Cahid SALİHOĞLU
12.03.2007
Mus'ab b. Umeyr (ra) müessir bir edâ ile Kur'ân'dan bazı âyetler okumaya başladı. Hz. Sa'd ise gözlerini yere dikmiş, âdeta kılını bile kıpırdatmadan O'nu dinliyordu. Ruhu huşu ve teslimiyetle dolmuştu. Gözlerinden sevinç yaşları boşanıyordu. Bu hali, O'nun îmanını ve müslüman oluşunu müjdeliyordu. Başını kaldırdı ve "bu dine girmem için ne yapmam gerekir?" diye sordu. Mus'ab b. Umeyr ve Esad b. Zürâre (r.anhüma) "Üseyd'in yaptığı gibi gusul yapar, temizlenir ve elbiselerini de temizler sonra da (Eşhedü en la ilahe illallah ve eşhedü enne Muhammeden Rasûlullâh) diyerek şehadet getirirsin" dediler. Sa'd (ra) kalktı, gusul yaptı, temiz elbise giydi, şehâdet getirdi. İki rek'at namaz kıldı.

Sa'd b. Muâz (ra), o günkü adıyla Yesrib daha sonra da Efendimizin teşrifiyle Medine olan Peygamber şehrinde, Evs kabilesinin Abdüleşhel oğullarının neslinden dünyaya geldi. Künyesi Ebu Amr'dı. İçinde neş'et ettiği Evs kabilesinin reisiydi. Peygamber Efendimiz (sav)'in yanında muhacirler içinde Ebu Bekir (ra)'in makamı ne ise, ensar içinde de Hz. Sa'd (ra)'m makamı o idi. Aleyhissalatü vesselâm O'nu sever ve değer verirdi. Cenâb-ı Allah'ın kendisine verdiği doğruluk, ileri görüşlülük, yiğitlik ve her müslümanın üzerinde taşımakla şeref kazandığı üstün vasıflarla O, kendisine verilen bu dereceye lâyık idi.

Hz. Sa'd b. Muâz (ra), Mus'ab b. Umeyr (ra)'in vesilesiyle hidayete erdi. O'nun vasıtasıyla da Abdüleşhel oğulları müslüman oldular. Ensardan İslâm'a ilk giren kabile onlardır. O'nun müslüman oluşu, tarihde İslâmî hayatın akışını değiştiren ve müslümanlığın inkişafında çok mühim rolü olan bir hâdisedir.

SA'D'IN MÜSLÜMAN OLUŞU

Peygamber Efendimiz (sav), ilk müslümanlardan Mus'ab b. Umeyr (ra)'i, Medinelilere İslâm'ı tebliğ etmesi, müslüman olanlara dini öğretmesi ve namazlarda onlara imamlık yapması için ilk muallim ve mürşid olarak Medine'ye göndermişti.

Bir gün Hz. Sa'd (ra)'a teyzesi oğlu Es'ad b. Zürâre başta olmak üzere Evs kabilesinden bazılarının Hz. Mus'ab ile birlikte yakın bir bahçede oturup İslâm dinini öğrendikleri haberi geldi. Derhal onlara Evs kabilesi reislerinden Üseyd b. Hudayr (ra)'ı gönderdi. Böylece, dîni açıktan öğrenmelerine mâni olmak, kavminin gençlerini aldatmalarına meydan vermemek ve bu yeni dine girmelerini engellemek istiyordu. Lâkin Üseyd onların yanına varınca okumuş oldukları Kur'ân'ı dinledi. Dinledikçe küfür buzları çözüldü ve Allah, kalbini İslâm'a ısındırdı. Müslüman olarak Sa'd'ın yanına döndü. O'nun da İslâm'a girmesini arzu ediyordu. Bir çare düşündü. Hârise oğullarından bir cemaatin, Es'ad b. Zürâre ve beraberindekilerin üzerlerine hücum etmek için toplandıklarını söyledi. Sa'd teyzesinin oğlunu korumak için hemen harekete geçti. Silahını alarak hiddet ve telaşla topluluğun bulunduğu yere doğru yürüdü. Yanlarına vardığında orada ne bir harb, ne de bir kavga görebildi. Üseyd b. Hudayr'ın kendisini oraya getirip konuşmalarını dinlettirmek için bir oyun yaptığını anladı.

Sa'd b. Muaz, onların başucunda durarak bir müddet hepsini süzdü ve Es'ad b. Zürâre'ye hitaben "Yâ Ebâ Ümame! Eğer aramızdaki akrabalık olmasaydı böyle hareket edemezdin. Kavmimizin istemediği birşey mi yapmak istiyorsun?" dedi. Mus'ab b. Umeyr (ra) hemen ileri atılarak "Oturup dinlemez misin? Eğer hoşunuza gider ve isterseniz kabul edersiniz. Aksi halde reddedersiniz" dedi. Hz. Sa'd "doğru söyledin" diyerek kargısını yere sapladı ve yanlarına oturdu. Mus'ab b. Umeyr (ra) müessir bir edâ ile Kur'ân'dan bazı âyetler okumaya başladı. Hz. Sa'd ise gözlerini yere dikmiş, âdeta kılını bile kıpırdatmadan O'nu dinliyordu. Ruhu huşu ve teslimiyetle dolmuştu. Gözlerinden sevinç yaşları boşanıyordu. Bu hali, O'nun îmanını ve müslüman oluşunu müjdeliyordu. Başını kaldırdı ve "bu dine girmem için ne yapmam gerekir?" diye sordu. Mus'ab b. Umeyr ve Esad b. Zürâre (r.anhüma) "Üseyd'in yaptığı gibi gusul yapar, temizlenir ve elbiselerini de temizler sonra da (Eşhedü en lâ ilâhe illallah ve eşhedü enne Muhammeden Rasûlullâh) diyerek şehadet getirirsin" dediler.
Bu arada Üseyd b. Hudayr da Sa'd'ın durumunu görmek, Kur'ân'ı bir defa daha dinleyebilmek, İslâm'ın ve onu öğretmenin faziletlerinden istifade edebilmek için oraya gelmiş ve manzaraya şahit olmuştu.

Sa'd (ra) kalktı, gusul yaptı, temiz elbise giydi, şehâdet getirdi. İki rek'at namaz kıldı. Sonra kargısını sapladığı yerden alarak Üseyd b. Hudayr ile birlikte kavminin bulunduğu yere doğru yöneldi. Kavmi uzaktan O'nun kendilerine doğru geldiğini görünce "Allah'a yemin ederiz ki, Sa'd bizden ayrılırken gittiği yüzle geri gelmiyor" dediler.

Onlar böyle kargaşa ve gürültü içindeyken Hz. Sa'd yanlarına vardı ve "Ey Abdüleşhel oğulları! Beni nasıl tanırsınız?" diye sordu. Onlar da cevaben "sen bizim reisimiz, en şereflimiz, akrabalık itibarıyla en yakınımız, fikir yönüyle en ileri görüşlümüz ve en faziletlimizsin" dediler. Bunun üzerine Hz. Sa'd (ra) "Allah'a yemin ederim ki hepiniz Allah'a ve Resûlüne îman etmedikçe erkekleriniz ve kadınlarınızla konuşmak bana haram olsun" dedi. Daha sonra onları İslâm'a teşvik etmeğe, imanın faziletlerini ve insan kalbine kazandırdığı rahat, rahmet, nur ve itminanı anlatmaya, büyüklere ve putlara tapmayı tenkide ve kötülemeye başladı. O gün daha güneş batmadan Abdüleşhel oğullarının hepsi -kadınıyla erkeğiyle- İslâm'a girdiler.

Hz. Mus'ab (ra), Es'ad (ra)'ın evine geri döndü. Fakat sürekli olarak İslâm'a davetine devam etti. Öyle ki içinde -erkek veya kadın- müslümanın bulunmadığı hiçbir ensar evi kalmamıştı. Ancak Ümeyye b. Zeyd oğullan Vâil ile Vâkıf oğullan bundan müstesna idiler: Çünkü bu aileler Ebu Kays b. Eslet'e itaat etmişlerdi. Ebu Kays ile bu aileler, Efendimiz (sav) Medine'ye hicret edinceye, hatta Bedir, Uhud ve Hendek savaşları olup bitinceye kadar müslüman olmamışlardı.

Medine'de Hz. Sa'd (ra)'ın müslüman oluşu tarihi bir hâdisedir. O'nun müslüman olmasıyla kalabalık bir halk topluluğu İslâm'a girdi. Artık İslâm sözü gece gündüz herkesin dilinde dolaşmaya başlamıştı.

Sonra Medine'de İslâm'ın yayıldığı haberleri duyulunca Mekke'den Medine'ye hicret başladı. Medine, inanç ve ibadet hürriyetinden menedilenlerin, zulme ve işkenceye maruz bırakılanların sığınacakları güçlü bir kale oldu. Resûlullâh Efendimiz (sav) de onlara hicret için izin verdi. Daha sonra kendisi de onlara katılmak için hicret etti. Medine'ye vardığında yaptığı ilk bina Mescid-i Nebevi ve kendi evi oldu. Muhacirlerle ensarı birbirlerine kardeş yaptı. Ensardan olan Hz. Sa'd b. Muâz (ra) da İslâm'ın büyük kumandanlarından ve aşere-i mübeşşereden biri olan Ebu Ubeyde ile kardeş oldu.